Ludwig van Beethoven: Ouverture Egmont

Ludwig van Beethoven

Ludwig van Beethoven, geboren in 1770 in Bonn, gestorven in Wenen in 1827, dankt zijn naam aan zijn Vlaamse afkomst. Op twaalfjarige leeftijd was hij al dirigent / cembalo speler aan het hof van de keurvorst. In 1787 ontmoette hij Mozart tijdens zijn eerste reis naar Wenen. Deze bewonderde hem om zijn improvisatietalent. Toen hij terugkeerde naar Bonn stierf zijn moeder en nam Ludwig de zorg voor zijn vader en twee jongere broers op zich.
Het revolutionaire Franse leger viel in 1794 het Rijnland binnen, waardoor de keurvorst van Rheinland-Pfalz moest uitwijken. Beethoven was echter al in 1792 wederom naar Wenen afgereisd. Vlak voor zijn vertrek ontmoette hij Joseph Haydn in Bonn, die eveneens belangstelling voor hem had. Zijn broers volgden in 1794 en Ludwig heeft altijd zorg voor hen gedragen. Niet gemakkelijk, omdat hij nergens als self-made man een vast aanstelling had. Sponsoren als aartshertog Rudolph, de zoon van keizer Leopold II, bankiers en edelen uit diverse windstreken moesten hem financieel ondersteunen door compositie opdrachten te geven of hem een jaarlijkse toelage te schenken. Verder kwam hij aan de kost door pianoles te geven, te begeleiden, als virtuoze solist en dirigent van zijn eigen composities.

Ondanks het feit dat hij beroemd was bleef hij geldzorgen hebben. En veel erger, zijn doofheid die zich al vanaf 1798 in toenemende mate manifesteerde. Hierdoor verkoos hij het isolement en raakte hij mee daardoor nogal eens in conflicten met andere muzikanten en opdrachtgevers. Zo werd hij een melancholiek mens, worstelend met schuldgevoelens, maar die toch bleef leven voor zijn kunst: de vernieuwing van de muziek in vrijere vormen en instrumentale melodieën die meer individuele emoties vertolkten. Zijn muziek vroeg om meer grotere orkesten en meer technische vaardigheden. Beethoven maakte ook meer gebruik van de verschillen tussen de specifieke instrumenten. Zo zette hij heel bewust de hoorn in in het derde deel van Ouverture Egmont.
Na 1808 trad hij niet meer in het openbaar op.

Lamoraal van Egmont

In 1810 kreeg Beethoven de opdracht van het Wiener Burgtheater om muziek te schrijven bij Goethe’s Trauerspiel "Egmont". Deze schrijver had studie gemaakt van de Nederlandse geschiedenis in het begin van de Tachtigjarige Oorlog, het Verbond van de Edelen onder wie als Willem van Oranje en Lamoraal van Egmont en hun verzet in 1566 tegen de Spaanse koning.

Beethoven schreef naast de beroemd geworden ouverture nog negen daarop volgende losse stukken. In het eind van het middendeel van de ouverture is de onthoofding van Egmont verklankt.

Goethe en Beethoven ontmoetten elkaar in 1812 in Weimar, waar zij veel samen wandelden. Een hechte vriendschap ontstond niet, daarvoor waren de verschillen tussen beide beroemdheden te groot.